نهال‌کاری و رسیدگی به گیلاس
فهرست:
- معرفی گیلاس
- تاریخچه گیلاس
- ویژگی‌های گیاهشناسی
- انواع نهال گیلاس
- شرایط محیطی مناسب برای کاشت نهال گیلاس
- مراحل کاشت نهال گیلاس
- آبیاری
- کوددهی
- هرس
- آفات و بیماری‌ها
- بازده اقتصادی
|
معرفی
کاشت و پرورش نهال گیلاس و نهال‌کاری و رسیدگی به گیلاس میپردازیم. نهال گیلاس یکی از محبوب‌ترین انواع نهال‌های میوه‌ای در میان باغداران و علاقه‌مندان به باغبانی است. این درخت با میوه‌ای لذیذ، شیرین یا ترش، و ظاهری زیبا نه‌تنها از نظر مصرف خانگی، بلکه از منظر اقتصادی نیز بسیار پرارزش محسوب می‌شود. میوه گیلاس دارای خواص غذایی فراوانی است و بازار فروش خوبی دارد. در این مقاله به بررسی جامع نهال گیلاس، انواع آن، شرایط محیطی مناسب، روش‌های کاشت و نگهداری، آفات و بیماری‌ها و جنبه‌های اقتصادی آن میپردازیم.کاشت و پرورش نهال گیلاس و نهال‌کاری و رسیدگی به گیلاس میپردازیم.
تاریخچه گیلاس
گیلاس گیاهی است بومی نواحی معتدل اروپا، آسیای غربی و بخش‌هایی از خاورمیانه. شواهدی از کاشت گیلاس در دوران روم باستان وجود دارد. امروزه کشورهای ترکیه، آمریکا، ایران و ایتالیا از تولیدکنندگان عمده گیلاس در جهان هستند.کاشت و پرورش نهال گیلاس و نهال‌کاری و رسیدگی به گیلاس میپردازیم.
ویژگی‌های گیاهشناسی
- نام علمی Prunus avium (گیلاس شیرین)
- نام علمی Prunus cerasus (گیلاس ترش)
- ارتفاع درخت: ۵ تا ۱۰ متر
- طول عمر: ۲۰ تا ۵۰ سال (بسته به نوع پایه و شرایط محیطی)
- نوع میوه: شفت (دارای گوشته نرم و هسته سخت)
انواع نهال گیلاس
- گیلاس شیرین
معروف‌ترین نوع برای مصرف تازه‌خوری. دارای گوشت شیرین، آبدار و رنگ‌های متنوع از زرد تا قرمز تیره. ارقام مشهور آن عبارت‌اند از:
- گیلاس بینگ (Bing)
- گیلاس ناپلئون (Napoleon)
- گیلاس سم (Sam)
- گیلاس لامبرت (Lambert)
- گیلاس ترش
- مونتمورانسی (Montmorency)
- نورث‌استار (North Star)
شرایط محیطی مناسب برای کاشت
آب‌وهوا
- گیلاس نیاز به زمستان‌های سرد (برای تأمین نیاز سرمایی) و تابستان‌های معتدل تا گرم دارد.
- از یخبندان بهاره آسیب‌پذیر است.
- رطوبت زیاد هوا می‌تواند باعث ترک خوردن میوه شود.
خاک مناسب
- خاک‌های سبک، شنی-لومی، با زهکشی خوب
- pH خاک بین ۶ تا ۷
- پرهیز از خاک‌های سنگین و آب‌گیر
نور و تابش
- مکان‌های آفتابی و بدون سایه برای رشد مناسب
- نور مستقیم خورشید حداقل ۶ تا ۸ ساعت در روز
مراحل کاشت نهال گیلاس
انتخاب از نهالستان‌های معتبر
اطمینان از سلامت ریشه، تنه و نداشتن بیماری
بهترین زمان: پاییز (آبان تا آذر یا اوایل بهار (اسفند تا فروردین
پرهیز از کاشت در روزهای یخبندان یا بارانی شدید
شخم‌زنی و اصلاح خاک با کود دامی پوسیده
ایجاد گودال با عمق و قطر ۵۰ تا ۷۰ سانتی‌متر
فاصله کاشت بین درختان: ۴ تا ۶ متر (بسته به نوع رقم)
قراردادن نهال به‌گونه‌ای که طوقه هم‌سطح خاک باشد
پر کردن چاله با خاک مرغوب
آبیاری بلافاصله پس از کاشت
- نگهداری و مراقبت از نهال گیلاس
آبیاری
در سال اول: منظم و عمیق، هفته‌ای ۱ تا ۲ بار
درخت بالغ: بسته به اقلیم، هر ۱۰ تا ۱۵ روز
در زمان رسیدن میوه کاهش آبیاری برای جلوگیری از ترک خوردن
سال اول: کود دامی پوسیده در زمان کاشت
سال‌های بعد: کودهای فسفره و پتاسه در پاییز، نیتروژن در بهار
استفاده از کودهای کامل (NPK) به نسبت توصیه کارشناسان کشاورزی
هرس فرم‌دهی در ۲-۳ سال اول برای ایجاد اسکلت درخت
هرس باردهی در سال‌های بعد برای افزایش تولید
حذف شاخه‌های خشک، مریض یا آفت‌زده
برخی ارقام گیلاس **خودناسازگار** هستند و نیاز به رقم گرده‌افشان دارند.
کاشت ارقام مکمل در کنار هم الزامی است (مثلاً بینگ + سم)
آفات شایع
- مگس گیلاس**: باعث کرم‌خوردگی میوه
- شته‌ها**: تغذیه از شیره گیاه، ایجاد ضعف عمومی
- زنجرک: انتقال‌دهنده ویروس‌ها
لکه غربالی (Coryneum blight): ایجاد لکه و سوراخ روی برگ
شانکر باکتریایی: ایجاد زخم روی شاخه و تنه
پوسیدگی قهوه‌ای: آلودگی میوه
رعایت بهداشت باغ (جمع‌آوری برگ‌های آلوده)
سم‌پاشی پیشگیرانه با قارچ‌کش‌ها و حشره‌کش‌ها
استفاده از تله برای کنترل مگس گیلاس
زمان برداشت
بسته به رقم و اقلیم، از اواسط اردیبهشت تا اوایل تیرماه
برداشت دستی و با دقت برای جلوگیری از له‌شدگی
نگهداری در دمای ۰ تا ۴ درجه سانتی‌گراد
شست‌وشو و بسته‌بندی برای فروش تازه‌خوری یا صادرات
امکان فرآوری به صورت کمپوت، مربا، آبمیوه و خشک
بازده اقتصادی
درختان از سال ۳ تا ۴ به بار می‌نشینند.
عمر مفید اقتصادی حدود ۲۰ سال
بهره‌وری بالا در صورت مدیریت مناسب
ایران از تولیدکنندگان مطرح گیلاس در خاورمیانه است.
بازارهای هدف: روسیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس، هند
گیلاس با کیفیت بالا و بسته‌بندی مناسب دارای ارزش صادراتی بالاست.
سرمایه‌گذاری اولیه نسبتاً بالا (تهیه نهال، آماده‌سازی زمین)
برگشت سرمایه از سال سوم
سوددهی بیشتر در مقیاس باغات صنعتی
کاشت و پرورش نهال گیلاس می‌تواند یک فعالیت کشاورزی سودآور و لذت‌بخش باشد، به شرط آن‌که با دانش، برنامه‌ریزی و دقت انجام شود. کاشت و پرورش نهال گیلاس و نهال‌کاری و رسیدگی به گیلاس میپردازیم. انتخاب ارقام مناسب، توجه به شرایط اقلیمی، مراقبت‌های به‌موقع، و مدیریت آفات و بیماری‌ها از عوامل کلیدی در موفقیت این طرح هستند. با گسترش صادرات محصولات باغی، گیلاس ایرانی می‌تواند سهم قابل توجهی از بازارهای جهانی را به خود اختصاص دهد.کاشت و پرورش نهال گیلاس و نهال‌کاری و رسیدگی به گیلاس میپردازیم.
شماره کارشناس مربوطه
09107822258
09109107280
09100444986