بهترین روش پیوند زنی نهال

فهرست:

فصل اول: مقدمه و اهمیت پیوند در پسته

تاریخچه

روش پیوند زدن نهال پسته و بهترین روش پیوند زنی نهال میپردازیم. پسته با نام علمی *Pistacia vera*، یکی از محصولات استراتژیک باغبانی ایران است که سابقه کشت آن به چند هزار سال قبل بازمی‌گردد. شواهد تاریخی و یافته‌های باستان‌شناسی نشان می‌دهند که ایران یکی از خاستگاه‌های اصلی این محصول بوده و نام آن در متون کهن فارسی و یونانی به چشم می‌خورد.روش پیوند زدن نهال پسته و بهترین روش پیوند زنی نهال میپردازیم.

ایران برای دهه‌ها بزرگ‌ترین تولیدکننده و صادرکننده پسته جهان بوده و حتی امروز، با وجود رقابت شدید کشورهایی مانند آمریکا، ترکیه و سوریه، همچنان به عنوان یکی از مراکز اصلی تولید پسته با کیفیت ممتاز شناخته می‌شود.

اهمیت پسته تنها به ارزش غذایی و طعم خاص آن محدود نمی‌شود؛ این محصول به دلیل قیمت بالای صادراتی، نقش مهمی در اقتصاد کشاورزی کشور دارد. درآمد ارزی حاصل از صادرات پسته ایران در بسیاری از سال‌ها، پس از نفت، در جایگاه دوم یا سوم قرار گرفته است.روش پیوند زدن نهال پسته و بهترین روش پیوند زنی نهال میپردازیم.

چالش‌های تولید پسته بدون پیوند

اگرچه پسته را می‌توان از طریق بذر (دانه) تکثیر کرد، اما این روش چند مشکل اساسی دارد:

• عدم یکنواختی محصول: نهال‌هایی که از بذر رشد می‌کنند، ویژگی‌های ژنتیکی متفاوتی دارند و ممکن است کیفیت میوه یکسانی تولید نکنند.
• طولانی بودن دوره رشد: نهال‌های بذری معمولاً دیرتر به بار می‌نشینند و باغدار باید چندین سال بیشتر منتظر بماند.
• احتمال حساسیت به آفات و بیماری‌ها: برخی نهال‌های بذری مقاومت کمتری در برابر عوامل بیماری‌زا دارند.
• سازگاری کمتر با خاک و آب منطقه: پایه‌ای که به طور تصادفی از بذر به وجود آمده ممکن است برای شرایط منطقه مناسب نباشد.

این مشکلات باعث شده است که کشاورزان حرفه‌ای به جای اتکا به نهال‌های بذری، از روش پیوند استفاده کنند تا از همان ابتدا ویژگی‌های مطلوب رقم پسته مورد نظر را در نهال جدید داشته باشند.

تعریف پیوند و اصول آن در پسته

پیوند یک روش تکثیر غیرجنسی در گیاهان است که در آن بخشی از یک گیاه (پیوندک) روی گیاه دیگری (پایه) قرار می‌گیرد تا هر دو با هم یک گیاه واحد تشکیل دهند. در پسته، پایه معمولاً از گونه‌های مقاوم مانند بنه (*Pistacia atlantica*) یا بادامک (*Pistacia mutica*) انتخاب می‌شود و پیوندک از ارقام تجاری مانند احمد آقایی، اکبری، کله‌قوچی یا فندقی برداشت می‌شود.روش پیوند زدن نهال پسته و بهترین روش پیوند زنی نهال میپردازیم.

اصول موفقیت در پیوند پسته شامل:

• سازگاری پایه و پیوندک
• هماهنگی فصل رشد
• دقت در قرارگیری لایه کامبیوم دو بخش روی هم
• تأمین شرایط رطوبتی و دمایی مناسب پس از پیوند

مزایای پیوند در پسته

پیوند زدن نهال پسته، مزایای علمی، اقتصادی و عملی متعددی دارد:

مزایای علمی و فیزیولوژیک

• تضمین کیفیت ژنتیکی: پیوندک دقیقاً ویژگی‌های درخت مادری را منتقل می‌کند.
• افزایش مقاومت: استفاده از پایه‌های مقاوم به خشکی یا بیماری، بقای نهال را بالا می‌برد.
• سازگاری بهتر با شرایط منطقه: انتخاب پایه بومی باعث می‌شود نهال با آب و خاک منطقه بهتر تطبیق پیدا کند.

مزایای اقتصادی

• کاهش زمان تا باردهی: نهال پیوندی سریع‌تر از نهال بذری به بار می‌نشیند.
• افزایش بهره‌وری: درختان پیوندی معمولاً عملکرد بالاتر و کیفیت بهتری دارند.
• کاهش هزینه‌های نگهداری: به دلیل مقاومت بیشتر به بیماری‌ها و تنش‌های محیطی.

مزایای مدیریتی و تولیدی

• یکنواختی باغ: همزمانی گلدهی و باردهی باعث آسان‌تر شدن برداشت می‌شود.
• قابلیت تغییر رقم: در صورت نیاز، می‌توان رقم پسته را در باغ تغییر داد (پیوند مجدد).

نقش پیوند در توسعه باغات پسته

در دهه‌های اخیر، تغییرات اقلیمی، کاهش منابع آب و گسترش بیماری‌ها باعث شده است که اهمیت پیوند در پسته‌کاری دوچندان شود. امروزه در بسیاری از مناطق پسته‌خیز، نهالستان‌ها تنها نهال‌های پیوندی عرضه می‌کنند. همچنین پروژه‌های اصلاح باغات قدیمی با استفاده از روش‌های پیوند روی درختان بالغ در حال گسترش است.

پیوند نه تنها برای احداث باغات جدید کاربرد دارد، بلکه برای جوان‌سازی باغات قدیمی** و افزایش سودآوری باغات کم‌بازده هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.روش پیوند زدن نهال پسته و بهترین روش پیوند زنی نهال میپردازیم.

چشم‌انداز جهانی و جایگاه ایران

در بازار جهانی، کیفیت و اندازه پسته ایران زبانزد است. با این حال، رقابت شدید با کشورهای دیگر باعث شده که لزوم افزایش بهره‌وری باغات بیش از گذشته احساس شود. پیوند یکی از مهم‌ترین ابزارهای رسیدن به این هدف است، زیرا به باغدار اجازه می‌دهد تا درختانی مقاوم، پرمحصول و با کیفیت ایجاد کند.

در ایالات متحده (ایالت کالیفرنیا)، تقریباً تمام باغات پسته از نهال‌های پیوندی استفاده می‌کنند و هیچ باغ صنعتی بزرگی با نهال بذری احداث نمی‌شود. این الگو به خوبی نشان می‌دهد که آینده پسته‌کاری حرفه‌ای، بدون پیوند قابل تصور نیست.روش پیوند زدن نهال پسته و بهترین روش پیوند زنی نهال میپردازیم.

فصل دوم: مبانی علمی پیوند در پسته

تعریف پیوند و جایگاه آن در علوم باغبانی

پیوند یکی از روش‌های تکثیر غیرجنسی گیاهان است که در آن دو بخش زنده از دو گیاه متفاوت یا یک گیاه مشابه به گونه‌ای به هم متصل می‌شوند که پس از مدتی به عنوان یک واحد واحد زنده به رشد ادامه دهند. بخش پایینی که به ریشه متصل است **پایه** نامیده می‌شود و بخش بالایی که تولید شاخه و برگ و میوه را بر عهده دارد **پیوندک** گفته می‌شود.

در باغبانی، پیوند جایگاهی ویژه دارد زیرا برخلاف تکثیر از طریق بذر که منجر به تنوع ژنتیکی می‌شود، پیوند باعث حفظ خلوص ژنتیکی رقم مورد نظر خواهد شد.

چرا در پسته پیوند اهمیت دارد؟

پسته از جمله گیاهانی است که در صورت کشت از بذر، تنوع بسیار بالایی در ویژگی‌های کیفی و کمی میوه نشان می‌دهد. این تنوع از دیدگاه اصلاح نباتات ممکن است مطلوب باشد، ولی برای باغداری تجاری، **یکدستی محصول** اهمیت بالاتری دارد.

• پیوند، امکان انتقال کامل صفات مطلوب رقم برتر را فراهم می‌کند.
• پایه انتخابی می‌تواند مقاومت گیاه را در برابر بیماری‌ها، کم‌آبی یا شوری افزایش دهد.
• زمان رسیدن به باردهی کوتاه‌تر می‌شود (۴–۵ سال در مقایسه با ۷–۱۰ سال در نهال بذری).

فیزیولوژی پیوند – چه اتفاقی در گیاه می‌افتد؟

برای موفقیت پیوند، لایه‌های زنده موسوم به **کامبیوم** در پایه و پیوندک باید به طور دقیق بر روی هم قرار گیرند. کامبیوم یک بافت مریستمی نازک است که بین پوست و چوب قرار دارد و وظیفه تولید بافت‌های آوندی جدید (آبکش و چوب) را بر عهده دارد.

فرآیند پس از پیوند به این شکل است:

• واکنش زخم: گیاه در محل برش، سلول‌های ویژه‌ای به نام کالوس تولید می‌کند.
• اتصال کالوس‌ها: کالوس پایه و پیوندک با هم ترکیب شده و مسیرهای آوندی جدید تشکیل می‌دهند.
• برقراری جریان شیره: پس از چند روز تا چند هفته، آب و مواد غذایی می‌توانند از پایه به پیوندک منتقل شوند.
• آغاز رشد جوانه‌ها: وقتی جریان آوندی برقرار شد، جوانه پیوندک شروع به رشد می‌کند.

عوامل موفقیت در پیوند پسته

سازگاری پایه و پیوندک

پایه و پیوندک باید از نظر فیزیولوژیکی و ژنتیکی تا حد امکان نزدیک باشند. در پسته، معمولاً پایه از گونه‌های وحشی یا نیمه‌وحشی و پیوندک از ارقام تجاری انتخاب می‌شود.

زمان مناسب پیوند

زمانی که شیره گیاهی فعال است، بهترین زمان برای پیوند است. در پسته، این معمولاً در بهار و تابستان رخ می‌دهد.

سلامت بافت‌ها

هرگونه آلودگی قارچی، باکتریایی یا ویروسی در پایه یا پیوندک می‌تواند موفقیت را کاهش دهد.

شرایط محیطی

• دما: حدود ۲۵–۳۰ درجه سانتی‌گراد بهترین بازه است.
• رطوبت نسبی: بالاتر از ۵۰٪ برای جلوگیری از خشک شدن پیوندک.
• نور: پرهیز از تابش مستقیم شدید خورشید روی محل پیوند.

معایب و محدودیت‌های پیوند

هرچند پیوند مزایای بسیاری دارد، اما محدودیت‌هایی نیز وجود دارد:

• نیاز به مهارت و تجربه بالا
• حساسیت بالا به شرایط محیطی در هفته‌های اول
• هزینه و زمان اجرای عملیات
• احتمال شکست در صورت ناسازگاری پایه و پیوندک

جنبه‌های علمی انتخاب پایه در پسته

پایه باید ویژگی‌هایی مانند موارد زیر را داشته باشد:

• مقاومت به شوری خاک (مخصوص مناطق مرکزی ایران)
• مقاومت به کم‌آبی (مخصوص مناطق خشک و نیمه‌خشک)
• مقاومت به بیماری‌های خاک‌زی مانند پوسیدگی فیتوفتورایی ریشه
• سازگاری با پیوندک از نظر فیزیولوژی رشد

جنبه‌های علمی انتخاب پیوندک در پسته

پیوندک باید از شاخه‌های یک‌ساله رقم مادری سالم برداشت شود. شاخه‌ها باید:

• فاقد هرگونه آفت یا بیماری باشند
• دارای جوانه‌های کامل و سالم باشند
• حداقل قطر ۴–۶ میلی‌متر داشته باشند

اهمیت بهداشت و ضدعفونی در پیوند

چاقو و قیچی باید قبل از هر برش ضدعفونی شوند تا از انتقال عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود. ضدعفونی معمولاً با الکل ۷۰٪ یا محلول هیپوکلریت سدیم انجام می‌شود.

فصل سوم: انواع روش‌های پیوند پسته

پیوند در پسته به روش‌های مختلفی انجام می‌شود که انتخاب آن به زمان، شرایط آب‌وهوایی، سن پایه و تجربه باغدار بستگی دارد.

پیوند شکمی (T-Budding)

• رایج‌ترین روش در پسته‌کاری ایران
• انجام در بهار یا نیمه دوم تابستان (مرداد–شهریور)
• روی پایه برش T شکل ایجاد می‌شود و جوانه پیوندک زیر پوست قرار می‌گیرد.
• مزیت: درصد موفقیت بالا در صورت اجرای صحیح.

پیوند اسکنه‌ای (Cleft Grafting)

• انجام در اواخر زمستان یا اوایل بهار
• مناسب برای پایه‌های ضخیم‌تر یا درختان مسن
• پیوندک در شکاف عمودی شاخه قرار می‌گیرد.
• مزیت: امکان تغییر رقم در درختان بالغ.

پیوند زینی (Saddle Grafting)

• بیشتر در نهالستان‌ها و پایه‌های جوان استفاده می‌شود
• برش‌های زینی شکل در پایه و پیوندک باعث اتصال محکم می‌شود
• جوش خوردن سریع‌تر از برخی روش‌ها.

پیوند جانبی (Side Grafting)

• انجام روی شاخه‌های جانبی یا شاخه اصلی بدون قطع کامل آن
• مناسب برای آزمایش رقم جدید روی درخت موجود.

فصل چهارم: انتخاب پایه و پیوندک

انتخاب پایه

پایه در پیوند پسته نقش ستون فقرات گیاه را دارد و باید ویژگی‌های زیر را داشته باشد:

• مقاومت به خشکی و شوری:** گونه بنه (*Pistacia atlantica*) برای مناطق خشک و شور مناسب است.
• رشد اولیه مناسب:** بادامک (*Pistacia mutica*) رشد سریع‌تری دارد ولی به خشکی کمتر مقاوم است.
• مقاومت به بیماری‌های خاک‌زی:** پایه‌های سالم و عاری از پوسیدگی انتخاب شوند.

انتخاب پیوندک

پیوندک باید از شاخه‌های یک‌ساله رقم مادری مرغوب برداشت شود:

• فاقد آفت و بیماری
• دارای جوانه سالم و برجسته
• قطر مناسب (۴ تا ۶ میلی‌متر)
• ارقام تجاری معروف: احمد آقایی، اکبری، کله‌قوچی، فندقی

نکات بهداشتی

• ابزار برش باید قبل از استفاده ضدعفونی شود.
• پیوندک‌ها تا زمان استفاده باید در محیط خنک و مرطوب نگهداری شوند.

فصل پنجم: زمان و شرایط محیطی مناسب برای پیوند پسته

زمان مناسب

• بهار: اوایل فصل رشد، زمانی که جریان شیره گیاهی فعال است (فروردین–اردیبهشت).
• تابستان: نیمه دوم مرداد تا اوایل شهریور، برای پیوند شکمی در مناطق گرم و معتدل.
• در مناطق سرد، پیوند بهاره نتیجه بهتری می‌دهد.

شرایط محیطی

• دما: ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد بهترین بازه برای جوش خوردن پیوند است.
• رطوبت: بالای ۵۰٪ برای جلوگیری از خشک شدن پیوندک.
• نور: محل پیوند باید از تابش مستقیم آفتاب شدید محافظت شود.

توصیه‌ها

• از پیوند در روزهای بسیار گرم یا بسیار سرد پرهیز شود.
• پس از پیوند، رطوبت خاک و سایه مناسب فراهم گردد.

فصل ششم: ابزار و لوازم پیوند پسته

ابزار اصلی

• چاقوی پیوند: تیغه تیز و باریک برای برش تمیز پوست و چوب.
• قیچی باغبانی: برای بریدن شاخه‌ها و آماده‌سازی پایه و پیوندک.
• نوار پیوند: پلاستیکی یا پارافیلم برای بستن محل پیوند و جلوگیری از خشک شدن.

وسایل جانبی

• ضدعفونی‌کننده‌ها: الکل ۷۰٪ یا محلول هیپوکلریت سدیم برای استریل کردن ابزار.
• برچسب‌گذاری: پلاک یا نوار پلاستیکی برای مشخص کردن رقم پیوندی.

نکات نگهداری ابزار

• تیغه‌ها باید همیشه تیز و تمیز باشند.
• ابزار پس از هر استفاده شسته و خشک شود تا زنگ‌زدگی ایجاد نشود.

فصل هفتم: مراحل عملی پیوند شکمی (T-Budding) در پسته

آماده‌سازی پایه

• انتخاب پایه سالم و مناسب با قطر حداقل ۱ سانتی‌متر.
• پاک کردن قسمت مورد نظر از شاخه از برگ و شاخه‌های اضافی.
• ضدعفونی کردن محل پیوند و ابزار کار.

برداشت پیوندک

• انتخاب شاخه یک‌ساله سالم از درخت مادری مرغوب.
• بریدن جوانه (پیوندک) با یک برش T شکل کوچک روی پوست.
• دقت در عدم آسیب به جوانه.

ایجاد برش در پایه

• روی شاخه پایه، برش T شکل ایجاد می‌شود.
• پوست به آرامی جدا شده و لایه کامبیوم نمایان می‌شود.

جاگذاری پیوندک

• پیوندک به آرامی زیر پوست پایه در برش T قرار داده می‌شود.
• اطمینان از تماس کامل لایه‌های کامبیوم پایه و پیوندک.

بستن محل پیوند

• محل پیوند با نوار پلاستیکی یا پارافیلم محکم بسته می‌شود تا رطوبت حفظ شود.
• انتهای نوار آزاد گذاشته شود تا رشد جوانه امکان‌پذیر باشد.

مراقبت‌های بعدی

• نگهداری در محیط نیم‌سایه و مرطوب به مدت ۲–۳ هفته.
• بررسی روزانه محل پیوند برای اطمینان از سلامت و جلوگیری از خشک شدن.
• پس از جوش خوردن، باز کردن نوار پیوند به آرامی.

کود 2020

کود 20-20-20 یک مکمل گیاهی با ترکیب متعادل نیتروژن، فسفر و پتاسیم (هر کدام 20%) است که برای تمامی مراحل رشد گیاهان مناسب است. این کود به ویژه برای گیاهان در خاک‌های بی‌کیفیت ایده‌آل است، زیرا مقادیر لازم از سه عنصر اصلی مغذی را فراهم می‌کند. تاثیر این کود فوری است و ماندگاری آن به مدت 8 ماه خواهد بود. همچنین، استفاده از آن به صورت محلول در آب، به گیاهان کمک می‌کند تا از مواد مغذی به طور بهینه بهره‌برداری کنند.

نحوه استفاده از کود 20-20-20 به‌گونه‌ای است که می‌توان آن را با 5 تا 20 لیتر آب رقیق کرد و سپس به گیاهان اسپری نمود. برای به دست آوردن بهترین نتایج، توصیه می‌شود که در فاصله‌های یک‌هفته‌ای، 1 تا 2 مرتبه این کود را مصرف کنید. این محصول به عنوان یک کود کامل، نه تنها برای گیاهان گلدانی و باغی، بلکه برای انواع گیاهان داخلی و خارجی نیز مناسب است و به رشد سریع و بهینه گیاهان کمک می‌کند.

لینک خرید کود 2020

شماره کارشناس مربوطه

09107822258

09109107280

09100444986