مار Snake، جانوری خزنده، گوشت‌خوار، کشیده (دراز) و بدون پا است معمولاً مارها با مارمولک بی‌پا اشتباه گرفته می‌شوند، از جمله تفاوت‌های مار و مارمولک بی‌پا عبارتند از: مارها پلک و سوراخی برای گوش بیرونی ندارند، پولک‌های شکم آنها پهن است و زبان چنگالی دارند و برخلاف مارمولک‌ها (معمولا) اندامی کشیده و دُمی کوتاه دارند. مارها جانورانی، خونسرد، از گروه آب پرده داران و مهره‌داران‌اند. بدن مار از پولک‌هایی که با هم همپوشانی دارند، پوشیده شده‌است. مارها از رده خزنده‌چهرگان، زیررده دوکمانان، فرورده پولک‌سوسمارشکلان، بالاراسته پولک‌خزندگان، راسته پولک‌داران، زیرراسته ماران (Serpentes) است. زهرمار، یک سم کشنده است که سالانه صدها نفر از مردم جهان، جان خود را به خاطر آن از دست میدهند. با این حال، اکثر گونه‌های مارسمی نیستند. مارها گوشت خوار هستند و صرفا از گوشت تغذیه می کنند. هرچند که تصور خیلی ها بر قرار گرفتن مارها در دسته آفات است، اما در اصل مارها آفات را دور می کنند و جوندگان را می خورند. بسیاری از افراد اینگونه می اندیشند که مار با گاز گرفتن طعمه و تزریق سم خود به بدن شکار آنرا از پای در می آورد. این باور نیز نادرست است، در میان مارها تنها مارهای کبرا و افعی ها از سم خود برای از پا درآوردن طعمه استفاده می کنند. حدود 70 درصد از مارها تخم می گذارند که تخم گذار نامیده می شوند. 30 درصد دیگر فرزندان خود را به صورت زنده زایی به دنیا می آورند که از این نظر بسیار شبیه پستانداران هستند. دلیل این موضوع نیز آنست که مارها در برخی اقلیم ها به علت سردی هوا قادر به تخم گذاری نیستند، بنابراین مارهای سردسیری غالبا بچه زا می باشند. مارها را تقریبا در گوشه گوشه جهان می توان یافت. مارها در جنگل، بیابان، باتلاق و مراتع زندگی می کنند. بسیاری از مارها نیز در پناهگاه های زیرزمینی یا فضای زیر سنگ و صخره ها لانه می کنند. برخی از مارها همانند مارآبی زهردار آمریکای شمالی بخشی از زمان را در آب به سر می برند.
سمپاشی مار بهترین راه مقابله با آن ها
تقریبا در همه نقاط دنیا به جز قطب جنوب وجود دارند و اغلب مارها روی زمین زندگی می کنند اما برخی از انواع آنها درختان و آبها را برای زندگی انتخاب می کنند. مارهایی که در آبها زندگی می کنند آبشش ندارند و برای تنفس مجبور هستند به سطح آب بیایند اما توانائی دارند ساعتها زیر آب بمانند و طی این مدت از اکسیژن محلول در آب استفاده می کنند.
بطور کلی مارها به دو دسته تقسیم می شوند: دسته اول آنهاییی هستند که با سم خود مشکلاتی در سیستم عصبی یا گردش خون طعمه ایجاد می کنند و دسته دوم که با استفاده از قدرت ماهیچه های خود طعمه را تحت فشار قرار داده وخفه می کنند که این مارها آنقدر منتظر می مانند که طعمه به آانها نزدیک شود و سپس به دور آن پیچیده و فشار می دهند تا تنفس طعمه متوقف شود ولی مارهای سمی پس از تزریق یا پاشیدن سم ، منتظر می شوند تا طعمه از پا بیفتد.
بهترین روش ها برای دفع مار و مبارزه با آن :
- استفاده از چسبهای نظیر آترارت و تله های محتوی ماده چسبی مخصوص جهت گیر انداختن مارها
- استفاده از طعمه های مسموم
- سمپاشی توسط سموم دافع مارها
مارها جاهای خنک و تاریک را دوست دارند
تمامی درزها و شکاف هایی که ممکن است راه ورود مارها به خانه شما، یا محل پنهان شدن آن باشد را به خوبی مسدود نمایید. مارها هم چنین می توانند از طریق پنجره ها و درب ها وارد شوند، پس از بسته بودن ورودی ها نیز اطمینان حاصل کنید
تشخیص دهید که چرا مارها وارد خانه شما می شوند. اگر پرنده یا جوندگانی در حیاط خانه خود دارید توجه مارها را جلب خواهید نمود. هم چنین موش ها و موش های صحرایی را از خانه خود دور کنید چرا که مارها عاشق این جوندگان هستند
رها کردن غذای حیوانات خانگی تان در حیاط باعث جلب توجه موش ها و در نتیجه جلب توجه مارها می شود. پس زمانیکه آنها غذا نمی خورند، باقی مانده های مواد غذایی را پوشانده یا به داخل منزل بیاورید.
چگونه می توانیم مارها را پیدا کنیم ؟
درختان غنی در شکارهای کوچک مانند جوندگان و پرندگان مارها را جذب می کنند . علاوه بر این چمن های انبوه و هیزم و چوب در کنار هم پناهگاه خوبی برای مارها می باشد و برای آفات سرپناه فراهم می کنند .
خانه هایی که در آن موش وجود دارد ممکن است با وجود یک مار حل شود . این خزندگان اغلب به ساختمان ها از طریق سوراخ و شکاف های باز ، در و پنجره ها ، درها ، شکاف ها ، پایه ها و… وارد می شوند و به ساختمان دسترسی دارند . در آب و هوای گرمتر مارها برای فرار از گرما به گاراژها ، سایبان ها ، انبارها می روند و وارد آنجا می شوند .
وجود مارها چقدر جدی می باشد ؟
اگر چه مارها بسیاری از مردم می ترسانند اما در واقع موجودات خجالتی هستند که ترجیح می دهند مخفی و دور از دسترس باشند . اکثر آنها از این حالت اعتصاب نخواهند کرد مگر اینکه تهدید و یا زخمی شوند . با این حال چند گونه مار سمی و زهر آلود هستند که می توانند از لحاظ پزشکی قابل توجه باشند و یا حتی با خطر همراه باشد و بسته به نوع مار مدت زمان لازم برای دریافت درمان پزشکی متفاوت است . یک مار برای دفاع از خود و یا لانه خود حمله می کنند .
برخی از مارها غیر معمول از گونه های خطرناک هستند و اغلب ناهنجاری زمانی رخ می دهد که مردم سعی می کنند به راحتی این حیوانات را مورد آزار قرار دهند .
مار سمی و نیش مار سمی :
مار های سمی و زهرآلود دارای چنگال های تیز و گرد و تو خالی هستند که برای سوراخ کردن پوست از آن استفاده می کنند . با استفاده از آنها پوست را سوراخ کرده و سم را در آن تزریق می کنند . آنها در فک بالایی که به غدد سمی متصل هستند سم را به بیرون می ریزند . وقتی نیازی به آنها نداشته باشد دندان ها به دهان مار باز می گردند . مارها فک ندارند به همین دلیل به راحتی می توانند یک گاو را بخورند و کم کم آن را هضم کنند .
مار غیر سمی :
مارهای غیر سمی با انقباض کردن خود دور بدن طعمه آن را شکار می کنند . آنها طعمه را گاز میگیرند و بعد به دور آن می پیچند . مارها فشار را تا حدی ادامه می دهند که جانور یا حشره جون دارد و تکان می خورد بعد از کشتن طعمه آن را آزاد می کنند تا بخورند . بدون در نظر گرفتن چیزی کل آن را می خوردند و می بلعند . فک پایین مار به طور شگفت انگیزی می تواند تا اندازه زیادی باز شود همان طور که در بالا اشاره کردیم مارها دارای فک چانه نیستند . همین امر باعث می شود که طعمه در هر سایز و اندازه ای باشد آن را بخوردند .
خواب زمستانی مارها :
مارها موجوداتی خونسرد هستند به همین دلیل در فصل و ماه های گرم سال فعالیت می کنند و در ماه و فصل سرد سال به خواب زمستانی می روند . اینکار برای کمک به حفظ درجه حرارت بدن خود انجام میدهند . مار برای خواب زمستانی می روند و گرما بدن خود را به اشتراک میگذارند خود به غارها و انبارها رجوع میکند .
تولید مثل مار ها :
مارها اغلب در فصل بهار عاشق می شوند . برخی از گونه مارها تخم دارند و بعضی جوان و زنده هستند . تعداد تخم گذاری و زاد و ولد در انواع مار ها متفاوت است .
مارهای غیر سمی در مقابل مارهای سمی :
همه مارها باید با احترام رفتار کنند بدون توجه داشتن به زهر آنها که بیشتر مارهای سمی در آمریکا وجود دارد . برای شناسایی مارهای سمی راه های متفاوتی وجود دارد که از تفاوت آنها در حالت فیزیکی آنهاست . خصوصیات این گونه مارها در سر باریک آنها ، حفره نداشتن بین چشم ، سوراخ بینی ، شکل سر مار ، تفاوت بین دم مار و… می باشد . بررسی انواع و نوع مار کار مشکل و خطرناکی است . پس بهتر است اگر با مارها ماجه شدید حتما با یک تکنسین که از مدیریت حرفه ای باغ وحش بطور کامل تجربه دارد کمک بگیرید .
مشخصات مارهای سمی
1- مردمک چشم مارهای سمی به صورت بیضی و شبیه مردمک چشم گربه است
2- سر مارهای سمی به شکل مثلث است
3- مارهای سمی برای نیش زدن از دو دندان نیش ، خنجر مانند استفاده می کنند ودرمحل گزش معمولا 1 یا 2 سوراخ یا زخم مشخص می شود
4- بین چشم و بینی مارهای سمی حفره حسگر گرما وجود دارد
5- طول مارهای سمی کوتاه تر از مارهای غیر سمی می باشد
علایم فرد مار گزیده
1- مشاهده ی حفره یا زخم در محل نیش زدگی
2- درد و سوزش در محل گزیدگی
3- تورم در قسمت مرکز اندام گزیده شده
4- قرمزی پوست و بروز تاول
5- افزایش نبض
6- مشکل بینایی
7- کاهش فشار خون
8- تب، لرز و تعریق
9- تند شدن تنفس یا تنگی نفس
10- تهوع،استفراغ،سرگیجه و احساس ضعف
11- خونریزی از بینی و وجود خون در ادرار یا مدفوع
12- سوزن سوزن یا کرخت شدن انگشتان و اطراف لب و دهان
13- قرمزی و تورم عروق لنفاوی در عضو گزیده شده و پیشرفت این قرمزی و تورم به سمت قسمت های مرکزی بدندر صورتی که محل گزش در نزدیکی مفاصل است، از قرار دادن نوار در دوقسمت مفصل خودداری کنید و نوار مورد نظر را فقط در بالای زخم ببندید.
راه های مقابله با مار
1- با استفاده از توری پروانه،مار را به نقطه ای دیگر منتقل کنید
2- از بین بردن علف های هرزی که امکان مخفی شدن مار در آن، وجود دارد
3- استفاده از تورماهیگیری در اطراف محوطه
4- پوشاندن تمامی منافذ، مشکوک به اختفای مار
5- تنها با گذاشتن طعمه برای آفت مورد نظر نمی توان آن را از بین برد
6- باید توجه داشت که سمپاشی،توسط افراد کارآزموده و با استفاده از سموم بهداشتی صورت گیرد
اقداماتی که پس از سمپاشی باید صورت گیرد
1- کنترل جهت اطمینان از نتایج بدست آمده با استفاده از روش های پاک سازی محیط، بهبود شرایط و ساختمان و سایر اقدامات، زیر نظرمتخصصان سمپاشی تک صورت می گیرد
2- از بین بردن آفات توسط متخصصان سمپاشی تک، با هدف حداکثر تاثیر و حداقل قیمت صورت می گیرد که مانع آسیب رسانی به انسان، گیاهان و شرایط محیطی می شود
3- باید به این نکته توجه داشت که سم تا زمانی که مرطوب است و کاملا خشک نشده می تواند مسمومیت ایجاد کند.
معرفی سم:
سم دافع مار لیکوئید فنس، دارای 3الی 4ماه ماندگاری بوده و حتی در اثر بارش های سنگین نیز اثر دفع خود را از دست نمی دهد. اگر این سم را بطور مستقیم در مکان های مورد نظر به کار ببرید، آسیبی به محیط زیست، انسانها، حیوانات و گیاهان نمی زند. این سم توسط حامیان طبیعت و محیط زیست نیز مورد تأیید قرار گرفته است مارها را با مارک لیکوئید فنس، ترکیبی از مواد تشکیل دهنده فعال که بلافاصله شروع به کار می کنند، مانع از حس کردن مارها از طعم و بو می شوند. این فرمول نافلین آزاد است برای استفاده در اطراف بچه ها و حیوانات خانگی هنگام استفاده و ذخیره شده به عنوان کارگردانی – فقط لرزش اطراف باغ، گلخانه و محیط حیاط خلوت برای کمک به جلوگیری از فعالیت مار در هفته است .از این سم را در اطراف جریان های آب، استخرها و منابع آب استفاده ننمائید. چرا که این محصول نسبت به ماهی ها سمی بوده و می تواند باعث آلودگی آبها و ایجاد خطر برای این جانداران گردد.
