استاندارد کاشت نهال از نظر فاصله بین آن‌ها چیست؟
فهرست:
- عوامل مؤثر بر تعیین فاصله بین نهال‌ها
- نوع گونه و ژنتیک درخت
- شرایط خاک و حاصلخیزی
- شرایط اقلیمی
- میزان تابش خورشید و جهت کاشت
- روش آبیاری
- سیستم تربیت و هرس
- کود خارجی سه بیست (20-20-20)
احداث باغ میوه یک سرمایه‌گذاری بلندمدت است. وقتی باغدار تصمیم می‌گیرد نهال بکارد، در واقع برای ده‌ها سال آینده برنامه‌ریزی می‌کند. درختان میوه نه‌تنها منبع درآمد و تولید محصول هستند، بلکه نقش مهمی در پوشش گیاهی، جلوگیری از فرسایش خاک و حتی بهبود وضعیت آب و هوای محلی دارند. اما تمام این مزایا به شرطی محقق می‌شود که باغ از همان ابتدا به‌درستی طراحی گردد.
یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های طراحی باغ، **انتخاب فاصله مناسب بین نهال‌ها** است. شاید در نگاه اول به‌نظر برسد که فاصله‌گذاری فقط به زیبایی یا نظم باغ کمک می‌کند، اما در واقع این موضوع به‌طور مستقیم بر موارد زیر اثرگذار است:
- رشد و توسعه ریشه‌ها
- شکل‌گیری تاج و میزان دریافت نور خورشید
- سلامت درختان و مقاومت در برابر بیماری‌ها
- میزان محصول در سال‌های اولیه و درازمدت
- هزینه‌های عملیاتی مانند آبیاری، هرس، سم‌پاشی و برداشت
تصور کنید باغی با هزاران نهال تازه کاشته شده که فاصله آن‌ها اشتباه انتخاب شده باشد. چنین خطایی می‌تواند تا پایان عمر باغ ادامه پیدا کند و اصلاح آن تقریباً غیرممکن خواهد بود. بنابراین، **انتخاب فاصله صحیح یک سرمایه‌گذاری مطمئن برای آینده است.
عوامل مؤثر بر تعیین فاصله بین نهال‌ها
۱. نوع گونه و ژنتیک درخت
هر درخت ویژگی‌های فیزیولوژیک خاص خود را دارد. درخت گردو تاجی گسترده، ارتفاع زیاد و ریشه‌هایی عمیق دارد. در مقابل، درخت هلو یا زردآلو معمولاً قد کوتاه‌تری دارد و زودتر وارد باردهی می‌شود. همین تفاوت‌های ذاتی باعث می‌شود که فاصله کاشت بین آن‌ها نیز متفاوت باشد.
علاوه بر گونه، **پایه مورد استفاده در پیوند نهال** اهمیت بالایی دارد. پایه‌ها می‌توانند رشد درخت را محدود یا تقویت کنند. مثلاً:
- پایه‌های بذری معمولاً قوی‌تر هستند و درختان بزرگی تولید می‌کنند. بنابراین فاصله بیشتری لازم است.
- پایه‌های رویشی (پاکوتاه‌کننده یا نیمه‌پاکوتاه) به باغدار این امکان را می‌دهند که درختانی با ارتفاع و تاج محدود داشته باشد. این روش بیشتر در باغ‌های مدرن و متراکم کاربرد دارد.
به‌عنوان مثال، درخت سیب روی پایه بذری ممکن است به ۶×۶ متر فاصله نیاز داشته باشد، در حالی‌که همان رقم روی پایه پاکوتاه (مثل M9) در فاصله ۳×۲ متر هم به‌خوبی رشد می‌کند.
۲. شرایط خاک و حاصلخیزی
خاک، بستر اصلی زندگی درخت است. اگر خاک باغ شما عمیق و غنی از مواد غذایی باشد، ریشه‌ها به‌سرعت گسترش می‌یابند و درختان رشد بیشتری خواهند داشت. در چنین حالتی باید فاصله بین نهال‌ها را افزایش داد تا درختان در آینده با کمبود فضا مواجه نشوند.
در مقابل، خاک‌های کم‌عمق یا فقیر باعث می‌شوند که درختان رشد متوسط یا ضعیفی داشته باشند. در این شرایط، انتخاب فاصله زیاد باعث هدررفت زمین خواهد شد و بهتر است فاصله‌ها را کمی کمتر در نظر گرفت.
همچنین، نوع خاک از نظر بافت نیز اهمیت دارد:
- خاک‌های سبک و شنی آب را سریع تخلیه می‌کنند و ریشه‌ها به عمق بیشتری می‌روند.
- خاک‌های سنگین و رسی ظرفیت نگهداری آب بالاتری دارند ولی تهویه کمتری دارند، در نتیجه رشد ریشه محدودتر می‌شود.
به همین دلیل، کارشناسان کشاورزی همیشه توصیه می‌کنند که قبل از احداث باغ، آزمایش خاک انجام شود تا شرایط واقعی مزرعه مشخص گردد.
۳. شرایط اقلیمی
اقلیم منطقه یکی از تعیین‌کننده‌ترین عوامل است. در مناطق با تابستان‌های طولانی و زمستان‌های معتدل، فصل رشد درختان طولانی‌تر است و آن‌ها فرصت بیشتری برای توسعه تاج دارند. در چنین شرایطی، باید فاصله‌ها را بیشتر گرفت تا از سایه‌اندازی شدید جلوگیری شود.
در مناطق کوهستانی یا سردسیر که رشد درختان محدودتر است، فواصل کمتری کافی خواهد بود. به‌عنوان مثال:
- باغ‌های سیب در دماوند یا ارومیه معمولاً با فاصله ۴×۴ متر یا ۵×۵ متر احداث می‌شوند.
- همان باغ سیب در مناطق گرم‌تر، مانند کرمان یا یزد، نیازمند فاصله ۶×۶ متر یا حتی بیشتر است.
۴. میزان تابش خورشید و جهت کاشت
یکی از اشتباهات رایج در باغداری سنتی این است که فاصله‌ها صرفاً بر اساس تجربه یا الگوبرداری از باغ‌های دیگر انتخاب می‌شود، بدون در نظر گرفتن جهت تابش خورشید.
اگر ردیف‌های نهال شمالی ـ جنوبی کاشته شوند، هر دو سمت ردیف به‌طور متوازن نور دریافت می‌کند. اما اگر ردیف‌ها شرقی ـ غربی باشند، معمولاً یک سمت در سایه می‌ماند.
تراکم زیاد درختان نیز به سایه‌اندازی بیش از حد منجر می‌شود. در نتیجه:
- کاهش فتوسنتز در بخش‌های داخلی تاج رخ می‌دهد.
- میوه‌ها رنگ‌گیری مناسبی نخواهند داشت.
- رطوبت بالاتر در بخش سایه‌دار، بیماری‌های قارچی مانند سفیدک یا پوسیدگی را افزایش می‌دهد.
بنابراین انتخاب فاصله باید همسو با جهت ردیف‌ها و میزان تابش منطقه باشد.
۵. روش آبیاری
در گذشته بیشتر باغ‌ها با سیستم آبیاری غرقابی یا کرتی آبیاری می‌شدند. این روش نیازمند فواصل بیشتر بین درختان بود، زیرا برای عبور جوی‌ها و کنترل آب، فضای کافی لازم بود.
امروزه آبیاری قطره‌ای و نوین جایگزین شده است. در این روش:
- نیاز به جوی و کانال وجود ندارد.
- رطوبت دقیقاً در محدوده ریشه تأمین می‌شود.
- باغدار می‌تواند تراکم بیشتری از نهال‌ها را در واحد سطح داشته باشد.
برای نمونه، باغ اناری با آبیاری سنتی ممکن است با فاصله ۵×۵ متر احداث شود، اما همان باغ با آبیاری قطره‌ای می‌تواند در فاصله ۴×۳ متر طراحی شود.
۶. سیستم تربیت و هرس
هر درختی اگر به حال خود رها شود، شکل طبیعی خود را پیدا می‌کند؛ اما باغداری علمی به معنی هدایت رشد درخت است. باغدار می‌تواند با انتخاب سیستم تربیت مناسب (مانند دوکانی، محور مرکزی یا جامی) و اجرای هرس‌های منظم، اندازه و شکل درخت را کنترل کند.
این موضوع تأثیر مستقیم بر فاصله کاشت دارد. برای مثال:
- باغ‌های سیب مدرن که با سیستم دوکانی و پایه پاکوتاه طراحی می‌شوند، به فاصله‌های ۳×۱ متر هم نیاز دارند.
- در حالی که در باغ‌های سنتی با سیستم جامی، همین درخت به فاصله ۶×۶ متر نیاز پیدا می‌کند.
در مورد درخت انگور نیز همین قاعده صادق است. سیستم داربستی اجازه می‌دهد که بوته‌ها در فاصله ۲ متر از یکدیگر کاشته شوند، در حالی که در سیستم‌های بدون داربست، فاصله باید بیشتر باشد.
کود خارجی سه بیست (20-20-20)
کود 20-20-20 یا همان سه بیست، یکی از متعادل‌ترین کودهای شیمیایی است که هر سه عنصر ضروری ازت، فسفر و پتاسیم را به میزان مساوی ۲۰ درصد در خود دارد. این ترکیب به گونه‌ای طراحی شده که گیاه را در تمامی مراحل رشد یاری می‌کند. ازت موجود در آن رشد برگ‌ها و بخش‌های سبز گیاه را تقویت می‌کند، فسفر موجب گسترش ریشه و افزایش گل‌دهی می‌شود و پتاسیم به استحکام گیاه، بهبود کیفیت میوه و سبزیجات و مقاومت در برابر عوامل نامساعد محیطی کمک می‌نماید.
این کود در بسته‌های کوچک ۱۰۰ گرمی عرضه شده و اثر آن پس از مصرف به سرعت نمایان می‌شود. ماندگاری و کارایی آن تا حدود هشت ماه ادامه دارد. برای استفاده می‌توان آن را به دو شکل محلول‌پاشی و مصرف خاکی به کار برد. در روش محلول‌پاشی، ۱ تا ۲ گرم از کود در یک لیتر آب حل شده و هر دو هفته یک بار روی برگ‌ها اسپری می‌شود. در روش مصرف خاکی نیز ۲ تا ۳ گرم در یک لیتر آب مخلوط شده و ماهی یک مرتبه در پای گیاه ریخته می‌شود.
این محصول به دلیل اثر سریع و ترکیب متوازن خود، برای باغچه‌های خانگی، گلخانه‌ها و زمین‌های کشاورزی بسیار مناسب است و در افزایش کیفیت محصول و رشد بهتر گیاه نقش چشمگیری دارد.
برای خرید کود خارجی سه بیست (20-20-20)
با شماره های زیر تماس بگیرید
09109107280